سیری در آیات حج 1
( برداشت های تربیتی از آیات حج)
وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثابَةً لِلنَّاسِ وَ أَمْناً وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهِیمَ مُصَلًّى وَ عَهِدْنا إِلى إِبْراهِیمَ وَ إِسْماعِیلَ أَنْ طَهِّرا بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَ الْعاکِفِینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ.(بقره 125)
و (به یادآور) هنگامى که خانه (ى کعبه) را محل رجوع و اجتماع و مرکز امن براى مردم قرار دادیم (وگفتیم:) از مقام ابراهیم، جایگاهى براى نماز انتخاب کنید و به ابراهیم واسماعیل تکلیف کردیم که خانه مرا براى طواف کنندگان و معتکفان وراکعان و ساجدان، پاک و پاکیزه کنید.
*هدف تربیتی* : بیان اهمیت خانه خدا و امنیت در حج و سایر وظایف مرتبط با خانه خدا .
*هدف رفتاری* ؛ خانه خدارا محل بازگشت به خدا ، شناخت خود و ارتباط همراه با امنیت با سایر انسان های مومن قرار دهید .
*واژه شناسی* :مثابة: ثوب در اصل به معنى رجوع است،مثابة اسم مکان است یعنى محل بازگشت چون کعبه محل بازگشت مردم است، به قول بعضى معنى آن محل کسب ثواب است.
مقدمه ؛ ماه مبارک رمضان علاوه بر همه فضائل و برکات ، ماه در خواست حج از خداوند است در همه تعقیبات نماز این ماه بزرگ و در ادعیه وارده از قبیل دعای افتتاح ، دعای ابوحمزه ثمالی و سایر مناجات ها و دعا ها توفیق حج از خداوند خواسته شده است که :اَللّهُمَّ ارْزُقْنی حَجَّ بَیتِک الْحَرامِ فِی عامی هذا وَفی کلِّ عامٍ ما اَبْقَیتَنی فی یسْرٍ مِنْک وَعافِیةٍ، وَسَعَةِ رِزْقٍ،وَلا تُخْلِنی مِنْ تِلْک الْمواقِفِ الْکریمَةِ، وَالْمَشاهِدِ الشَّریفَةِ، وَزِیارَةِ قَبْرِ نَبِیک صَلَواتُک عَلَیهِ وَآلِهِ
به این مناسبت همراه با حجاج بیت الله الحرام آیات حج را مرور می کنیم و برداشت های تربیتی و اجتماعی آیات قرآن رادر این ماه مطالعه می کنیم .
*برداشت از آیه* :
در این آیه خداوند کعبه را محل بازگشت معرفی می کند یعنی اگر ما در طول زندگی روزمره و اشتغالات مختلف از خدا دور شده ایم ، در کنار کعبه که خانه خدا و مردم است بسوی خدا برگردیم و خود را بازیابیم ،هویت ما خدایی است ، اگر هویت خود را فراموش یا گم کرده ایم باید در کنار خانه خدا هویت خویش را پیدا کنیم و به سوی او باز گردیم *(وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثابَةً لِلنَّاسِ)*
این خانه محل امنیت برای انسان ها و همه موجودات است ، باید امنیت و صلح و صفا را در کنار این خانه یادبگیریم و به سراسر زندگی خود و ارتباط با دیگران منتقل کنیم ، در کنار انسان های دیگر با امنیت و صلح و صفا زندگی کنیم.(وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثابَةً لِلنَّاسِ وَ أَمْناً)
کعبه قرار گاه و جهت یاب عبادت است ، عبادت نیاز به امنیت دارد ، انسانی که امنیت ندارد حتی نماز وی تبدیل به نماز خوف می شود، پس برای رشد معنوی و عبادت خالص باید سعی کنیم امنیت را در خانه ، جامعه، شهر و همه قرارگاه های عبادت بر قرار کنیم امنیت نیاز اساسی همه انسان هاست.
این خانه موقعی برای عبادت آماده و مناسب است که اولا امنیت در آن مستقر باشد ثانیا از همه مظاهر و آثار ناپاکی ها، رذالت ها ، پلیدی ها از قبیل شرک و ظلم و تعدی پاک شود و تطهیر یابد ثالثا تطهیر و پاک شدن خانه خدا باید توسط پاکان و خوبان و برگزیدگان انجام شود ، انسان های پلید و مشرک و ناپاک نمی توانند پاک کننده و تطهیر کننده خانه خدا باشند .
(عَهِدْنا إِلى إِبْراهِیمَ وَ إِسْماعِیلَ أَنْ طَهِّرا بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَ الْعاکِفِینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ.)
خداوند برای شما طواف کنندگان و سجده گران و تعظیم کنندگان در برابر خدا ، کعبه را بواسطه انسان های پاک همانند ابراهیم و فرزندانش پاک و تطهیر کرده است ، پس شما نیز :
آثار پاکی و طهارت کعبه را حفظ کنید و سعی کنید کعبه و مشاهد مشرفه را پاک ومطهر نگاه دارید.
در پاکی درون و تطهیر برون و درون خویش بکوشید.
هرو و ادامه دهنده راه ابراهیم خلیل الرحمن و فرزندانش باشید (وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهِیمَ مُصَلًّى ).